Niet getrouwde ouders opgelet!

Er zijn steeds meer stellen die ervoor kiezen om niet te trouwen, maar wel een gezin te stichten. Een bewuste keuze, die past bij de veranderende normen en waarden van onze tijd. Toch is het belangrijk dat niet-getrouwde ouders zich bewust zijn van de juridische implicaties van hun beslissing. Als je niet zelf in actie komt, kunnen de consequenties namelijk groot zijn wanneer jullie onverhoopt uit elkaar gaan.

Samenwonen met kinderen

De trend van samenwonen met kinderen is duidelijk waarneembaar. Volgens cijfers van het CBS is het aantal samenwonende stellen met kinderen gestegen naar ruim 460.000 in 2022, terwijl dit er tien jaar geleden nog ongeveer 100.000 minder waren.
Daarnaast zijn er nog steeds 1,5 miljoen getrouwde stellen met thuiswonende kinderen, voor wie bepaalde zaken automatisch geregeld zijn, zoals het erven van elkaar en het recht op alimentatie bij een scheiding.

Voor stellen die samenwonen zonder huwelijk is het echter van groot belang om zelf zaken te regelen. Helaas gebeurt dit lang niet altijd, omdat het heel makkelijk is om dit soort saaie en ingewikkelde zaken voor je uit te schuiven.
Een misverstand dat ook veel voorkomt, is dat mensen die een geregistreerd partnerschap hebben denken dat dan automatisch alles geregeld is. Een geregistreerd partnerschap is dan misschien vergelijkbaar met een huwelijk, maar gehuwden moeten bij een scheiding naar de rechter, terwijl mensen met een geregistreerd partnerschap dat niet hoeven te doen.

Wat moeten niet getrouwde ouders dan regelen als ze samen kinderen hebben?

Erkenning van het kind

Als je samenwoont, heeft de vader juridisch gezien niets met het kind te maken, tenzij het kind erkend wordt. Dit houdt in dat de vader formeel het ouderschap erkent. Zonder erkenning heeft deze ouder geen zorg- en onderhoudsplicht en erft het kind niets in het geval van overlijden.
Erkenning kan al tijdens de zwangerschap plaatsvinden bij de gemeente. Sinds 1 januari 2023 geeft erkenning ouders ook gezamenlijk gezag, waardoor belangrijke beslissingen over bijvoorbeeld schoolkeuze en medische handelingen samen genomen kunnen worden. Bij kinderen die vóór 2023 geboren werden, had alleen de moeder gezag over het kind. In dat geval heeft de vader bij een relatiebreuk dus niets te zeggen als deze het kind niet erkend heeft.

Lees ook eens: 7 Tips bij overlijden

Testament

Een testament is ontzettend belangrijk voor samenwonenden met kinderen. Samenwonende stellen erven zonder testament namelijk niet automatisch van elkaar. Het kind is wel erfgenaam, wat soms tot onhandige situaties kan leiden. Door beiden een testament op te stellen waarin je elkaar als erfgenaam benoemt, kan dit voorkomen worden. Het erfdeel van het kind wordt dan pas uitgekeerd nadat de achterblijvende ouder overleden is. Dit is vergelijkbaar met wat wettelijk geregeld is voor getrouwde stellen met kinderen.

Nabestaandenpensioen

In het geval van overlijden van een van de ouders hebben kinderen recht op een wezenpensioen van de overheid en meestal van het pensioenfonds van de overleden ouder. Voor partners geldt het recht op een partnerpensioen. Bij het partnerpensioen van de overheid, Algemene Nabestaandenwet (ANW), is er geen verschil tussen samenwonenden en gehuwden.
Echter, zodra je zelf meer dan ongeveer 3.000 euro bruto per maand verdient, ontvang je geen ANW-uitkering. Het partnerpensioen van het pensioenfonds van je partner ontvang je als samenwonende meestal alleen als je als partner bent aangemeld. Het is dus belangrijk om dit goed te regelen om vervelende situaties te voorkomen.

Check de financiële situatie vooraf goed!

Getrouwd of niet, het is belangrijk om in goede tijden stil te staan bij de situatie dat een van beide partners overlijdt. Hoeveel vermogen en inkomen ontvangt de achterblijvende partner dan? En kan hij of zij nog het eigen inkomen blijven verdienen of moet dat geminderd worden om voor de kinderen te zorgen?
Vang een eventueel tekort op door zelf nabestaandenpensioen te regelen of een overlijdensrisicoverzekering af te sluiten.

Alimentatie

Wettelijk gezien hebben samenwonenden geen recht op partneralimentatie bij een relatiebreuk. Dit geldt zelfs als ze al lange tijd samenwonen en kinderen hebben. Maar het is wél mogelijk om zelf afspraken over partneralimentatie vast te leggen in een samenlevingscontract. Deze afspraken zijn bindend en kunnen niet zomaar teruggedraaid worden.
Het betalen van kinderalimentatie staat los van het samenwonen of trouwen en is sowieso een wettelijke verplichting.

Ouderschapsplan

Net als gehuwde stellen zijn samenwonende ouders verplicht om bij een scheiding een ouderschapsplan op te stellen. Hierin worden afspraken vastgelegd over onder andere de verdeling van de zorg voor en opvoeding van de kinderen en wat er tijdens vakanties met de kinderen gebeurt.
Hoewel niemand dit controleert bij samenwoners, kan het ouderschapsplan van groot belang zijn als er conflicten ontstaan. Zonder een dergelijk plan kunnen ouders geen toegang krijgen tot de rechter, terwijl bij getrouwde stellen alles in één echtscheidingsprocedure wordt behandeld. Daarom is het verstandig om afspraken vast te leggen in een samenlevingscontract en bijvoorbeeld te bespreken hoe jullie met elkaar willen omgaan als het onverhoopt misgaat.
Het is dus van groot belang dat niet-getrouwde ouders zich bewust zijn van de juridische aspecten rondom samenwonen en kinderen krijgen. Door op tijd bepaalde zaken te regelen en afspraken vast te leggen, kunnen veel onaangename verrassingen bij een eventuele relatiebreuk worden voorkomen. Het welzijn van de kinderen staat altijd voorop, en een goede voorbereiding kan ervoor zorgen dat zij zo min mogelijk te lijden hebben onder de situatie.

Deze blogs vind je vast ook interessant

Overlijdensrisicoverzekering; zo werkt verpanding aan je hypotheek
Dit gebeurt er met je pensioen als je vroegtijdig overlijdt
Direct starten: beleggen met kleine bedragen
Overlijdensrisicoverzekering vergelijken; zo lucratief is dat

Over Lydia

Lydia is makelaar van beroep en heeft twee jonge kinderen. Daarnaast werkt zij als tekstschrijver en belegt zij samen met haar man in vastgoed, ETF’s en aandelen met als doel het behalen van financiële vrijheid. Ze heeft dus een passie voor financiën en voor vastgoed, en ze deelt haar kennis graag met anderen! De andere blogs van Lydia vind je hier.

Wil je meer Financequeen of Financequeen supporten?

Vind je Financequeen leuk en wil je ons op eenvoudige wijze supporten? De blogs bevatten geregeld affiliatelinks. Als jij iets via zo’n linkje koopt, ontvangt Financequeen een kleine commissie. Uiteraard heb jij hier geen nadeel van. Ook kun je onze partnerlink gebruiken als je iets bij bol.com wilt bestellen. Alvast heel erg dank hiervoor!

Volg Financequeen op Instagram, Facebook of Pinterest.
Word lid van de online community van Financequeen of schrijf je in voor de nieuwsbrief.