Extra sparen voor je pensioen; de meeste mensen weten wel dat je daar mee aan de slag moet. Maar wat is het saai en ingewikkeld en het is ook nog zo ver weg! In deze serie blogs help ik je op weg door uit te leggen wat je opties zijn. Hoe bepaal je bijvoorbeeld hoeveel je opzij zet? Ook licht ik uitgebreid toe waarom je het beste zo snel mogelijk kunt beginnen met sparen voor je pensioen. Of liever nog, beleggen. In mijn volgende blog leg ik uit waarom ik een groot voorstander ben van beleggen in plaats van sparen voor je pensioen. Maar nu eerst: welke opties zijn er eigenlijk om extra pensioen op te bouwen?
Pensioen opbouwen volgens de 3 pijlers
Je kunt pensioen opbouwen volgens 3 pijlers; de overheid, je werkgever en aanvullend individueel pensioen. Het zijn aparte pijlers die je niet met elkaar uit kunt ruilen. Toch hebben ze wel invloed op elkaar.
Eerste pijler in pensioenopbouw: de overheid
Vooralsnog ga ik er overigens vanuit dat jij en ik ‘gewoon’ AOW zullen ontvangen als we met pensioen gaan. Wellicht op iets latere leeftijd dan we hopen, maar een totale afschaffing verwacht ik niet.
De AOW bouw je op tussen je 15e en 65e levensjaar. 50 jaar lang bouw je 2% per jaar aan AOW-rechten op als je ingeschreven staat in Nederland. Heb je tussentijds in het buitenland gewoond of ben je op latere leeftijd naar Nederland gekomen? Dan vervalt 2% aan AOW voor elk jaar dat je niet in Nederland ingeschreven stond.
Tweede pijler in pensioenopbouw: werkgeverspensioen
Als je in loondienst werkt ben je meestal deelnemer aan een pensioenregeling. Vaak is het ontzettend onoverzichtelijk en krijg je, naar mijn bescheiden mening, veel te vaak een stapel papier. Daardoor is het niet gek als je het ongelezen opzij legt.
Toch is het belangrijk om te weten hoe je ervoor staat. Ik leg je later uit hoe je dat het beste kunt doen. Realiseer je dat de ene pensioenregeling de andere niet is. Voor sommigen is het goed geregeld, maar velen bouwen heel weinig pensioen op via hun werkgever.
Derde pijler in pensioenopbouw: aanvullend individueel pensioen
Als je te weinig opbouwt in de eerste en tweede pijler samen kun je extra pensioen opbouwen in de derde pijler. Dit is de pensioenaanvulling (met belastingvoordeel!) die je zelf regelt, via een lijfrente. Het belastingvoordeel is zo interessant dat ik in deze blog uitgebreid uitleg wat de mogelijkheden zijn op dit gebied.
Vierde pijler in pensioenopbouw: extra aanvulling privé
Officieel is dit geen pijler, maar ik voeg ‘m zelf gewoon toe: al het vermogen dat je extra opbouwt zonder fiscale voordelen en beperkingen. Dit is vrij vermogen dat in box 3 valt en waar je vermogensbelasting over betaalt als je boven de vrijstelling komt.
Heb je veel geld gespaard of belegd? Of misschien heb je wel passieve inkomsten- dit kan allemaal gebruikt worden als aanvulling op je pensioen. Het verschil met de derde pijler is dat je in de vierde pijler geen belastingaftrek hebt over je inleg.
Je hypotheek aflossen kan ook helpen bij een goede pensioensituatie. Het zorgt ervoor dat je minder inkomen nodig hebt omdat je lasten dalen.
Waarom bouwen mensen niet voldoende pensioen op in de eerste en tweede pijler?
Voor de meeste mensen is de opbouw van pensioen in de eerste en tweede pijler niet voldoende. Dat kan door meerdere redenen komen:
- Je hebt een stukje AOW-opbouw gemist
- Je bent ondernemer en bouwt helemaal geen pensioen op in de tweede pijler.
- Je hebt een periode niet gewerkt en dus geen werkgeverspensioen opgebouwd.
- Je werkgever had geen pensioenregeling.
- De pensioenregeling van je werkgever bouwt niet maximaal op.
Dat laatste punt is overigens bij vrijwel iedereen het geval. Dus zelfs als je je leven lang werkt en een pensioenregeling hebt is de kans levensgroot dat je een pensioentekort hebt.
Wat is een pensioentekort?
In Nederland beschouwen we 75% van je gemiddelde brutosalaris, over je hele loopbaan, als een goed pensioen. Je kunt met minder inkomen af omdat je na je pensionering minder inkomstenbelasting betaalt. Je zou dan op hetzelfde netto inkomen uit moeten komen als voor je pensionering. Dit geldt niet in alle gevallen, maar dit is de vuistregel.
Alles onder de 75% wordt dus officieel gezien als een pensioentekort. Het is natuurlijk aan jou of je dat erg vindt en of je een andere oplossing bedenkt om dit in te vullen. Er zijn grofweg 3 opties: extra pensioen opbouwen (in welke vorm dan ook), langer doorwerken of met genoegen nemen met een lager inkomen.
Waarom heeft bijna iedereen nu een pensioentekort en vroeger niet?
Er is een aantal grote verschillen tussen vroeger en nu die invloed hebben op de hoogte van je pensioen. Dit zijn de belangrijkste:
- Vroeger werd je pensioen bijna altijd met terugwerkende kracht verhoogd als je salarisverhoging kreeg. Je pensioen werd alleen met terugwerkende kracht verhoogd over de jaren die je in dienst was bij die werkgever. Vroeger bleven mensen veel vaker 40 jaar bij dezelfde werkgever in dienst dan nu, dus die terugwerkende kracht geldt dan voor minder jaren.
Bovendien geldt voor de meeste tegenwoordige pensioenregelingen dat de opbouw van je pensioen gerelateerd is aan je salaris van dat moment. Er worden dan geen extra stortingen gedaan om je pensioen ook met terugwerkende kracht op te bouwen als je salarisverhoging krijgt. Daardoor bouw je uiteindelijk een pensioen op dat gerelateerd is aan je gemiddelde en niet aan je laatstverdiende inkomen.
- De werkgever biedt geen maximale pensioenregeling aan. De ene pensioenregeling is de andere niet- hier bestaat echt een wereld van verschil. Let hier ook goed op als je onderhandelt voor je nieuwe baan; verdiep je in de pensioenregeling. Soms wordt een enorme eigen bijdrage gevraagd en soms stelt de opbouw bar weinig voor. Maar zelfs de beste pensioenregelingen bouwen zelden maximaal pensioen op.
3. Vroeger werd pensioen opgebouwd via een systeem waarbij de uitkering gegarandeerd was. Nu bouwen de meeste regelingen pensioen op op basis van beleggen. Als je pech hebt valt je pensioen lager uit dan bedoeld. Maar hoger kan natuurlijk ook!
Er is bijna niemand in Nederland te vinden zonder pensioentekort
Wat kun je zelf doen om je pensioen aan te vullen?
Op de eerste en tweede pijler heb je weinig invloed, behalve het kiezen van een werkgever met een goede pensioenregeling. Als je je pensioen aan wil vullen kun je met de derde en vierde pijler aan de slag. In deze blogserie zoom ik in op de mogelijkheden van aanvullend pensioen door middel van lijfrente, de derde pijler dus.
Hoe werkt pensioenopbouw in de derde pijler?
Als je niet maximaal pensioen opbouwt via je werkgever (of in je onderneming) mag je extra pensioen opbouwen in de derde pijler via lijfrente. Het enorme voordeel hiervan is dat je inleg aftrekbaar is voor de inkomstenbelasting.
Als je 37,1% belasting betaalt (dit is tot een jaarinkomen van ruim 68.000 euro het geval) en je legt 1.000 euro in, dan krijg je 371 euro belasting terug. Heel fijn, want je kunt wel rendement maken over 1.000 euro, terwijl het je nu maar 629 euro ‘kost’.
Als je 49,5% inkomstenbelasting betaalt (over je inkomen vanaf ruim 68.000 euro) is het voordeel nog hoger omdat je meer belasting betaalt en je inleg dus ook tegen een hoger tarief kunt aftrekken.
Na je pensionering ontvang je de uitkering en betaal je daar inkomstenbelasting over. Hoeveel belasting je betaalt hangt af van je totale pensioeninkomen. Dus het totaal aan AOW, werkgeverspensioen en lijfrente. Maar vrijwel altijd val je dan in een lager belastingtarief. Een groot deel van de Nederlanders betaalt na pensionering 19,2% inkomstenbelasting.
Ik ben van jongs af aan gefascineerd door persoonlijke financiën. Hoe kun je slimmer met je geld omgaan en waarom maken mensen bepaalde keuzes zijn vragen die me altijd blijven interesseren. Toen ik bij ING ging werken leerde ik alle theorie over sparen, beleggen, hypotheken en verzekeren. En kon ik de hele dag met klanten over mijn favoriete onderwerp praten; FINANCIEN!
Op financequeen.nl geef ik inzicht om op slimme manieren met geld om te gaan op het gebied van besparen, het vergroten van je inkomen en vermogensopbouw.
Ook deel ik daar mijn ontdekkingstocht naar simpele manieren om je leven duurzamer in te richten. Dus niet; je mag nooit meer vliegen, maar wel; is er een alternatief voor het kopen van een nieuw product of kun je een duurzamere keuze maken? Het mooie is dat dat vaak hand in hand blijkt te gaan met geld besparen.
Volg Finance Queen
Het verschil tussen je aftrek nu en wat je na je pensionering betaalt is je extra winst. Hoe hoger het percentage waartegen je je inleg nu kunt aftrekken is en hoe lager het percentage belasting dat je straks betaalt is, hoe groter je voordeel is.
Daarnaast is het voordeel dat het bedrag dat je op een lijfrenterekening opbouwt vrijgesteld is van vermogensbelasting. Je betaalt vermogensbelasting vanaf een vermogen van 50.000 euro per persoon. Voor stellen geldt dus vanaf 100.000 euro.
Als je je pensioenvermogen op een vrije spaar- of beleggingsrekening bij elkaar spaart is de kans groot dat je op enig moment vermogensbelasting moet betalen. Het voordeel van een lijfrente is dat je over dat spaardeel geen vermogensbelasting betaalt.
Ik schreef eerder een blog over vermogensbelasting.
Je pensioenvermogen uit laten keren
Als je zelf pensioen opbouwt in de derde pijler heb je te maken met twee fases; de opbouwfase en de afbouwfase. Met het bedrag dat je op je pensioendatum opgebouwd hebt kun je gaan shoppen voor een partij die de uitkering voor jou gaat verzorgen.
Het fijne daaraan is dat je nu nog niet hoeft te bepalen of je je pensioen in een kortere of langere periode uitgekeerd wil krijgen. Die beslissing hoef je pas te nemen als je met pensioen gaat. Je moet het geld over een periode van minimaal 5 en maximaal 30 jaar uit laten keren.
Het is natuurlijk wel goed om nu alvast een beeld te hebben, maar de definitieve keuze volgt dan pas.
Rekenvoorbeeld aftrek inleg voor je pensioen
Je bent 40 jaar en hebt een inkomen van 50.000 euro per jaar en je betaalt dus 37,1% inkomstenbelasting. Via je werkgever(s) bouw je 10.000 euro pensioen per jaar op. Je hebt altijd in Nederland gewoond en ontvangt de maximale AOW. Omdat je samenwonend bent ontvang je 11.286 euro per jaar. (Als je alleenstaand bent is dat 16.470 euro) In totaal ontvang je 10.000 + 11.286 = 21.286 euro bruto per jaar aan pensioeninkomen.
Je besluit daarnaast 100 euro per maand in te leggen op een pensioenbeleggingsrekening (lijfrente). Je doet dit, in dit voorbeeld, tot je 67e, dus 27 jaar. Met gemiddeld 4% rendement per jaar kom je uit op 57.718 euro.
Op je 67e ga je shoppen voor een pensioenuitkering en je kiest voor een periode van 20 jaar (20 jaar is gebruikelijk, maar uiteraard kun je afwijken). De hoogte van je uitkering hangt af van de rentestand op dat moment, daarom bieden verschillende banken andere bedragen.
Stel dat je met jouw 57.718 euro een uitkering van 3.000 per jaar ontvangt, dan kan jouw pensioeninkomen er als volgt uitzien:
Zoveel rendement maak je op de inleg op je lijfrenterekening
Om te laten zien hoeveel rendement je maakt ga ik verder met het voorbeeld dat ik hierboven schetste. Over de inleg op je lijfrenterekening kun je het volgende rendement maken.
1. Rendement op je beleggingen
Ik reken met 4% rendement op je beleggingen. Afhankelijk van je beleggingshorizon en het risicoprofiel dat je kiest verandert het rendement. 4% vind ik heel behoudend gerekend. Op de lange termijn verwacht ik een hoger rendement.
Los van het rendement dat je maakt op je lijfrentevermogen maak je ook rendement op geld dat je in feite niet zelf inlegt. Je legt namelijk 100 per maand in, maar daar krijg je weer 37,10 euro van terug. En je maakt wel rendement over die 37,10 euro. Het is ingewikkeld om precies te berekenen hoe groot dit extra voordeel is. Om het overzichtelijk te houden zou ik zeggen; zie het als een leuk extraatje.
2. Het belastingvoordeel
In dit voorbeeld trek je je inleg af tegen 37,1%. Na pensionering betaal je maar 19,2%. Dat levert je dus 17,8% voordeel op over elke euro die je inlegt.
3. Vermogensbelasting
Als je totale vermogen in box 3 boven de 50.000 euro uitkomt (voor stellen 100.000 euro) betaal je vermogensbelasting. Je betaalt vermogensbelasting over al het geld op je betaal-, spaar- en beleggingsrekeningen. Ook een tweede woning valt hier bijvoorbeeld onder. Het tarief van vermogensbelasting is opgebouwd volgens een staffel.
Conclusie
Ondanks dat veel zaken onduidelijk zijn als je pensioen nog ver weg is (beleggingsresultaten, de ontwikkeling van je inkomen, of je een partner hebt of niet en nog veel meer) hoop ik dat het voorbeeld hierboven je meer inzicht heeft gegeven hoe het werkt.
Extra pensioen opbouwen in de derde pijler is een zeer interessante optie vanwege het forse fiscale voordeel. En hoe eerder je daarmee begint hoe langer je geld kan renderen. Het rente op rente effect zorgt dan voor een extra snelle groei. En dat betekent dat je óf minder in hoeft te leggen óf meer pensioen opbouwt.
Via een pensioenrekening kun je extra pensioen opbouwen. Dit kan door te sparen of door te beleggen. En de inleg is aftrekbaar voor de inkomstenbelasting. Als je een lange horizon hebt raad ik je écht aan om heel serieus te overwegen om voor indexbeleggen te kiezen en niet voor sparen. In mijn volgende blog ga ik hier uitgebreider op in.
Waarom pensioensparen of -beleggen bij Brand New Day?
Zelf doe ik aan pensioenbeleggen bij Brand New Day. Ik koos al jaren geleden voor Brand New Day omdat zij goed gespreide portefeuilles aanbieden tegen lage kosten. Daarnaast vind ik de online omgeving duidelijk en mooi weergegeven en is de klantenservice goed bereikbaar en heel vriendelijk.
Wat ook heel prettig is, is dat je je inleg ook kunt pauzeren. Als je nu kiest voor een inleg van 100 euro per maand zit je daar niet tientallen jaren aan vast. Het ingelegde geld blijft staan. Omdat je fiscaal voordeel hebt gehad zijn er regels aan verbonden en kun je niet meer bij je opgebouwde potje zonder extreme toeren uit te halen. Maar je inleg kun je altijd pauzeren of stoppen.
Je kunt kiezen voor automatische incasso, maar ook steeds zelf bepalen hoeveel je inlegt. Omdat je fiscaal voordeel krijgt over je inleg is je inleg gemaximeerd. Dit is de zogenaamde jaarruimte. Daar kom ik in een latere blog uitgebreid op terug.
Dit artikel is geschreven op basis van een samenwerking met Brand New Day en bevat affiliatelinks. Dit betekent dat Financequeen.nl een vergoeding ontvangt als jij besluit een rekening te openen via mijn linkjes, uiteraard zonder dat het jou iets (extra) kost.
De inhoud is 100% van Financequeen.nl. Ik zal nooit partijen en producten promoten waar ik niet helemaal achter sta.
Deze blog hoort bij een serie van 6 artikelen. Eerder schreef ik ‘Wat is indexbeleggen’ en ‘Beginnen met beleggen bij Brand New Day: een stappenplan’. In de volgende blogs ga ik uitgebreid in op aanvullende pensioenopbouw met de volgende onderwerpen: Waarom je beter kunt beleggen dan sparen, hoeveel moet je sparen voor pensioen en ik leg precies uit hoe het met de jaarruimte zit.